Zaawansowany wiek niesie za sobą wiele konsekwencji. Wśród nich znajdują się nasilające ograniczenia ruchu, a także liczne choroby, które mogą przyczyniać się do zaniedbań w kwestii czystości. Dlatego też wiele osób starszych wymaga pomocy osób trzecich w codziennej higienie. Dowiedz się w jaki sposób można zadbać o higienę osób starszych, szczególnie leżących i niepełnosprawnych.
Dlaczego osoby starsze mają problem z higieną?
Brak odpowiedniej higieny jest problemem bardzo charakterystycznym dla osób starszych. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele, między innymi:
- narastające trudności w poruszaniu się – seniorzy bardzo często doświadczają dolegliwości, które ograniczają ich możliwości ruchowe, np. bólu stawów i mięśni. Aby ich uniknąć, bardzo często rezygnują z czynności higienicznych, które wymagają chociażby wejścia do wanny,
- lęk przed urazami – ciało osoby starszej jest bardziej podatne na złamania czy skręcenia, do których może dojść na przykład w wyniku poślizgnięcia się w brodziku prysznica lub podczas wychodzenia z wanny. Niektórzy seniorzy unikają mycia właśnie z lęku przed takimi wypadkami;
- problemy z pamięcią – to przypadłość charakterystyczna dla osób cierpiących na choroby otępienne, np. chorobę Alzheimera. Chory w takim stanie zapomina o myciu lub jest przekonany, że już to robił. Często chorzytracą również wiedzę na temat tego jak prawidłowo się myć, nie wiedzą czym jest mydło, szampon, pasta do zębów… To wszystko w połączeniu z pogarszającym się zmysłem węchu sprawia, że osoby starsze nie są w stanie stwierdzić, że ich ciało lub ubranie zaczynają wydzielać brzydkie zapachy;
- problemy natury psychicznej – zaniedbania higieny są również objawem wielu chorób psychicznych, na które zapadają seniorzy, na przykład starczej depresji.
Niezależnie od przyczyn, pomoc opiekuna seniora w codziennej higienie osoby starszej jest niezbędna dla utrzymania ciała w odpowiedniej kondycji. Na czym ta pomoc powinna polegać?
Przygotowanie do mycia
Przed przystąpieniem do porannej lub wieczornej toalety, należy się do niej odpowiednio przygotować. Niezbędne będą:
- ciepła, ale nie gorąca woda – jeśli senior musi być myty w łóżku, woda powinna zostać przygotowana w miednicy,
- kosmetyki – do włosów, twarzy, ciała, miejsc intymnych. Warto wybierać kosmetyki odpowiednio przebadane, o odpowiednim poziomie pH, nie wywołujące podrażnień czy alergii. Poza mydłami czy szamponami warto zaopatrzyć się również w kremy i balsamy – przydadzą się np. do łagodzenia odparzeń,
- akcesoria – czyli gąbki i myjki, najlepiej jednorazowe i oddzielne dla każdej części ciała. Im więcej takich akcesoriów, tym wyższy poziom higieny. Poza tym potrzebny może być grzebień, szczotka czy cążki do paznokci,
- podkłady higieniczne – przydają się w przypadku mycia osób leżących, zapobiegają one zamoczeniu materaca.
Warto wszystkie te rzeczy przygotować wcześniej, by mieć je od razu pod ręką i nie szukać w trakcie toalety. Im krócej będą trwały wszystkie zabiegi, tym lepiej dla seniora.
Jak myć seniora?
W zależności od stanu jego zdrowia, senior może być myty pod prysznicem (warto wstawić do kabiny specjalne krzesełko) lub w łóżku w pozycji leżącej. W obu przypadkach higienę należy rozpoczynać od głowy i twarzy, a następnie schodzić stopniowo w dół ciała. Jeśli senior musi być myty w łóżku do mycia warto zastosować specjalną misę pneumatyczną, którą można podsunąć pod głowę i umyć ją bez moczenia materaca. Podczas mycia włosów należy zwrócić uwagę, by szampon nie przedostał się do oczu seniora. Po umyciu i osuszeniu włosów można przystąpić do delikatnego przemycia twarzy, szyi, karku oraz uszu.
Mycie ciała i kończyn
Po głowie przychodzi czas na ciało, które myje się przechodząc stopniowo w dół – od barków do pasa. Warto przy tym pamiętać, by nie odsłaniać całego torsu naraz, lecz stopniowo myć i osuszać partami. Dlaczego jest to ważne? Z jednej strony zapobiega to nadmiernemu wyziębieniu ciała podczas higieny, z drugiej zaś zwiększa komfort psychiczny podopiecznego, który nie zostaje całkowicie obnażony. Warto podczas mycia ciała zwrócić uwagę na obszary skóry, w których może dojść do odparzeń, np. pod biustem – w miejscach tych należy zastosować kremy łagodzące. Podobnie myje się kończyny, poczynając od barków i ud, przesuwając się stopniowo w kierunku palców. Po umyciu piersi i brzucha seniora można go obrócić na bok, by obmyć plecy i pośladki. Warto zwrócić uwagę, czy na tych obszarach skóry nie doszło do odparzeń i zmian świadczących o rozwijających się odleżynach.
Mycie okolic intymnych
Ostatnim etapem mycia seniora są okolice intymne. Zacząć należy od narządów płciowych, kierując się w stronę odbytu. Dlaczego jest to tak ważne? Ponieważ odwrotny kierunek mycia – od odbytu do narządów płciowych – może doprowadzić do przenoszenia się bakterii jelitowych do układu moczowego i tym samym do wystąpienia infekcji.
Jakiego rodzaju pomoc jest niezbędna?
Dbając o higienę seniora należy pamiętać o tym, by pomoc była dostosowana do stanu zdrowia i sprawności seniora. Jak wyjaśniają specjaliści z agencji Prestige24h, unikać należy przede wszystkim wyręczania starszej osoby we wszystkich czynnościach, jeśli jest ona w stanie sama sobie z nimi poradzić. Dlaczego to tak istotne? Przede wszystkim z troski o poczucie godności seniora. Dla osób starszych, które nie są już tak sprawne jak jeszcze kilka lat wcześniej, samodzielność jest bardzo ważna – nie należy zabierać im szansy na wykonanie jakiejś czynności, tylko dlatego, że tak będzie szybciej. Jeśli senior np. jest w stanie sam umyć swoje zęby, należy mu na to pozwolić.
Dbaj o godność seniora
Kolejna kwestia to fakt, że dla osób starszych które utraciły sprawność fizyczną, ale wciąż są świadome swego położenia, konieczność obnażenia się przed opiekunką może być źródłem poważnego stresu. Dlatego podczas wykonywania zabiegów higienicznych należy pamiętać o szacunku – nie należy takiej osoby krytykować za jej stan higieny, wyśmiewać czy obrażać z powodu wyglądu. Prowadzić to będzie do narastającego dyskomfortu i może znacznie pogorszyć relacje.